Src Belgesi Nedir? Src Belgesi Nasıl Alınır? Merak Edilen Tüm Detaylar.

4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında yük ve yolcu taşımacılığının güven içinde yapılması ve sürücülerin belli bir yeterliliğe sahip olmaları açısından yurt içi ve yurt dışında karayolu üzerinde güvenli taşımacılık standartlarını oluşturmak için sürücülerden bazı belgeler talep edilmektedir.

İşte bu belgelerden birisi de SRC Belgesi’dir. Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ne göre; yük, kargo ve yolcu taşıyan araçlar ticari araç olarak kabul edilmektedir. SRC Belgesi  hem yolcuları hem de yük sahiplerini çok yakından ilgilendiren bir belgedir.

1. SRC Belgesi Nedir?

Karayolu taşımacılığında yük ve yolcu taşıyan araç sahiplerinin almakla yükümlü oldukları mesleki yeterlilik belgesine SRC Belgesi denir. SRC Belgesi’nin açılımı sürücü kelimesinin kısaltılmış halidir.

Karayolu Taşıma Kanunu’na göre karayolu taşımacılığında kamyonet, kamyon, panelvan, minibüs, otobüs, çekici gibi ticari araçlarla yük ve yolcu taşımacılığı yapan tüm sürücülerin aşağıda yer alan belgelerinin bulunması zorunluluğu vardır.

• Sürücü Belgesi.
• Mesleki Yeterlilik Belgesi (SRC belgesi).
• Psikoteknik Rapor.

Bu belgelerden herhangi birinin eksik olması durumunda ise cezai işlem uygulanmaktadır.

2. SRC Belgesinin Alınma Amacı Nedir?

SRC Belgesinin alınması yurt içi ve yurt dışında karayolunda güvenli taşımacılık yapanların eğitilmesini, kayıt altına alınmasını ve taşımacılık sektöründeki standartların yükseltilmesini amaç edinir.

2007 yılından bu yana Türkiye’de mecburi olan SRC Belgesi, karayolu taşımacılığı yapan ve ticari taşıt kullanma belgesine sahip tüm sürücüler için mesleki yeterlilik belgesi olarak uluslararası geçerliliğe sahiptir.

3. SRC Belgesi Çeşitleri Nelerdir?

Karayolu Taşıma Kanunu’na göre eşya, kargo ve yolcu taşıyan diğer bir deyişle ticari olan taşıtı sevk ve idare eden kişide bulunması gereken belgelerden birisi de SRC Belgesidir. Taşınan yükün ve gidilen rotanın türüne göre SRC Belgeleri çeşitlilik göstermektedir.

SRC Belge çeşitleri şunlardır;

• SRC 1 Belgesi Uluslararası Yolcu Taşımacılığı.
• SRC 2 Belgesi Yurt İçi Yolcu Taşımacılığı.
• SRC 3 Belgesi Uluslararası Eşya-Kargo Taşımacılığı.
• SRC 4 Belgesi Yurt İçi Eşya-Kargo Taşımacılığı.
• SRC 5 Belgesi Tehlikeli Madde Taşımacılığı.

A. SRC 1 BELGESİ NEDİR?

Uluslararası Yolcu Taşımacılığı yapan veya yapacak olan sürücüler için alınması zorunlu olan mesleki yeterlilik belgesine SRC 1 Belgesi denir.

Mesleki yeterlilik belgesi almak için en az ilkokul mezunu olunmasının yanı sıra, ayrıca (B), (C), (D), ve (E) sınıfı ehliyetlerden birine de sahip olunması gereklidir. Yaş şartı olarak büyük otobüs şoförlerinin SRC 1 belgesi alabilmeleri için 26 yaşından gün almış olmaları ile 66 yaşından gün almamış olmaları gerekir.

Şoförler bu belgeyi almak için 32 saat süren bir eğitimden geçerler. Bu derslere katılım zorunludur. SRC 1 belgesi alan sürücüler otobüs, minibüs, taksi, midibüs ve benzeri yolcu taşıyan araçlar kullanabilirler. 

Ayrıca; şoförlerin SRC 1 Belgesi alabilmek için Psikoteknik raporu da alma zorunlulukları vardır.

SRC 1 Belgesi alabilmek için uluslararası taşımalarda çalışacak  sürücülerin, silah, uyuşturucu, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü olmamaları şartı da aranmaktadır.

B. SRC 2 BELGESİ NEDİR?

SRC 2 Belgesi Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı yapan sürücülerin zorunlu alması gereken Mesleki Yeterlilik Belgesidir. SRC 1 belgesi alan ticari araç sürücüleri SRC 2 belgesi almaları gerekmez çünkü SRC 1 belgesi olan şoförler aynı zamanda SRC 2 belgesine de sahip olurlar.

Bu SRC 2 mesleki yeterlilik belgesi almak için de SRC 1 belgesi için gerekli olan şartların aynısı aranmaktadır. Sınav öncesi verilen dersler de hemen hemen aynıdır. Eğitim süresi toplam 28 saat olup, derslere katılım zorunludur.

SRC 2 belgesi alan dolmuş şoförleri, taksi şoförleri, okul servisi ya da personel servisi şoförleri, şehir içi ve şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapabilirler. Yaş konusu SRC 1 belgesi alma koşulları ile aynıdır.

Ayrıca; şoförlerin SRC 2 Belgesi alabilmek için Psikoteknik raporu da alma zorunlulukları vardır.

C. SRC 3 BELGESİ NEDİR?

Uluslararası eşya kargo taşımacılığı yapacak sürücülerin zorunlu olarak alması gereken belgeye SRC 3 Belgesi denir.

SRC 3 Belgesi alan sürücüler uluslararasında yük taşıyabileceği gibi yurt içinde de yük taşıyabilirler. SRC 3 Belgesini alan kişiler aynı zamanda SRC 4 Belgesini de almış sayılmaktadır.

SRC 3 Belgesini almak için en az ilkokul mezunu olunmasının yanı sıra, (B), (E), (C), ve (D) ehliyetlerden birine de sahip olmak gerekmektedir.

Kamyon, çekici ve TIR sürücülerinin yanı sıra kamyonet, pikap ve panelvan gibi araçları kullanan sürücüler SRC 3 belgesi almalıdır. Yaş şartı olarak SRC 3 belgesi alabilmek için 19 yaşından gün almış olmak ve 66 yaşından büyük olmamak gereklidir.

Eğitim süresi toplam 32 saat olup, derslere katılım zorunludur. Ayrıca; şoförlerin SRC 3 Belgesi alabilmek için Psikoteknik raporu da alma zorunlulukları vardır.

Uluslararası eşya veya kargo taşımalarda çalışacak sürücülerin, uyuşturucu, silah, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü olmamaları şartı SRC 3 belgesi almak için aranmaktadır.

D. SRC 4 BELGESİ NEDİR?

Yurt içinde eşya taşımacılığı yapan ve yurtdışına çıkmayan şoförlerin alması gereken bir belgedir. SRC 1 ve SRC 2 belgelerinde olduğu gibi aynı şekilde SRC 3 belgesi alan ticari taşıt sürücüsü de SRC 4 Belgesi almış sayılmaktadır.

SRC 3 belgesine sahip olanlar açısından ayrıca SRC 4 belgesi almalarına gerek yoktur. SRC 4 belgesi ile kullanılan araçlar;

• SRC 4 Belgesi bulunan sürücüler tır, kamyon, pikap, panelvan ve kamyonet gibi yük taşıyan araçları kullanabilirler.
• SRC  4 Belgesi almak için 18 doldurmak, 63 yaşından gün almama şartı aranır.
• SRC 4 mesleki yeterlilik belgesi almak için en az ilkokul mezunu olmak yeterli olup, 19 yaşından gün almak gereklidir.
• B-E-C-D ehliyetlerden birine sahip olmak yeterlidir.

E. SRC 5 BELGESİ NEDİR?

SRC 5 Belgesi tehlikeli mal ve madde taşımacılığı yapan sürücülerin alması gereken bir belge türüdür. Tehlikeli madde taşımacılığı yapan şoförlerin, ilgili mevzuatın sürücüler için zorunlu kıldığı eğitimi aldığını gösteren belgeye sahip olmaları zorunludur.

Sürücülerin söz konusu bu SRC 5 Belgesine başvuru yapabilmeleri için; 

• SRC 3 veya SRC 4 belgelerinden birine sahip olunması gerekir.
• SRC 5 Mesleki Yeterlilik Belgesi almak için en az ilkokul mezunu olmak yeterli olup, yaş şartı olarak ta 19 yaşından gün almış olmak ve 63 yaşından da gün almamış olmaları gerekmektedir.
• Tehlikeli madde taşırken kullanılacak aracın niteliğine göre sürücü belgesine sahip olma şartı vardır.
• Tehlikeli madde taşımacılığı yapan sürücülerin, ilgili mevzuatın sürücüler için zorunlu kıldığı eğitimi aldığını gösteren belgeye sahip olmaları zorunludur. Bunun içinde 19 saatlik bir eğitime tabi tutulurlar.
• Tanker taşımacılığı yapacak sürücüler 13 saatlik tanker eğitimi, patlayıcı madde ve radyoaktif madde taşımacılığı yapacak şoförler ise 8 saatlik bir eğitimden geçerler.
• Uluslararası taşımalarda çalışacak  sürücülerin, silah, uyuşturucu, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyet bağlayıcı ceza ile hükümlü olmamaları şartı bu SRC 5 Belge için de zorunludur.

4. SRC Belgesi Nasıl Alınır?

SRC Belgesi, 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin ilgili maddesine göre yük ve yolcu taşımacılığını ticari olarak sevk edecek olan kişiler tarafından alması zorunlu bir mesleki yeterlilik belgesidir.

Bu belgeler, sürücülerin taşıdığı yükün ve yolcuların özelliklerine göre çeşitlilik göstermekle birlikte, sürücünün faaliyet göstereceği alanlarla ilgili olarak ta mutlaka uygun belgenin alınması gerekmektedir.

2003 tarihinden önce (B), (E), (C) ve (D) sınıfı ehliyete sahip olan sürücüler ehliyet türlerine uygun olarak  sınav ve eğitimlerden muaf olarak SRC belgelerini alabilirler. Ancak, 2003’ten sonra sürücü belgesi alanlar ise SRC belgesi alabilmeleri için eğitim ve sınavlara katılmak zorundadırlar.

SRC belgelerini Milli Eğitim Bakanlığından yetki almış olan kurum ve kuruluşlar vermektedir. Büyük otobüs şoförleri SRC belgesi alabilmek için Kanunun 36/C maddesine göre 26 yaşını bitirmek zorundadırlar.

66 yaşından gün alan sürücüler ehliyet sahibi olsalar dahi eğitim veya sınavla SRC belgesi alamazlar. Sürücülerin SRC sınavında başarılı olabilmeleri için girdikleri sınavdan en az 70 puan almaları gerekmektedir.

5. SRC Belgesi Almak İçin Gerekli Olan Evraklar Nelerdir?

SRC belgesi almak için müracaat edecek olan sürücülerin almak istedikleri SRC belge türlerine göre hazırlamaları gereken evrak çeşitlerinde farklılıklar vardır.

SRC 1, SRC 2, SRC 3 ve SRC 4 Belgesi alacak sürücüler için gerekli olan evraklar şunlardır;

• Nüfus Cüzdanı ve Ehliyet Fotokopisi.
• Tahsil durumunu gösteren belge (Diploma).
• 2 adet son 6 ay içinde çekilen vesikalık fotoğraf.

SRC 5 Belgesi alacak sürücüler için gerekli olan evraklar şunlardır;

• Nüfus Cüzdanı ve Ehliyet Fotokopisi.
• Tahsil durumunu gösteren belge (Diploma).
• 2 adet son 6 ay içinde çekilen vesikalık fotoğraf.
• SRC 4 Belge fotokopisi.

6. Sınavsız SRC Belgesi Nasıl Alınır?

Eğitim ve sınavlara katılmaksızın (sınav ve eğitimden muaf) SRC belgesi almak isteyen sürücülerin 25 Şubat 2003 tarihinden önce ehliyet almış olmaları gerekmektedir.

• 25 Şubat 2003 tarihinden önce (B) sınıfı ehliyet alanlar sınav ve eğitimlere katılmaksızın SRC 2 ve SRC 4 belgelerini alabilirler.
• 25 Şubat 2003 tarihinden önce (C) ve (D) sınıfı ehliyet alanlar sınav ve eğitimlere katılmaksızın SRC 2, SRC 3 ve SRC 4 belgelerini alabilirler.
• 25 Şubat 2003 tarihinden önce (E) sınıfı ehliyet alanlar sınav ve eğitimlere katılmaksızın SRC 1, SRC 2, SRC 3 ve SRC 4 belgelerini alabilirler.

Ancak, 66 yaşını aşan sürücülere hiçbir SRC Belgesi verilmemektedir.

Sınavsız SRC Belgesi alacak sürücüler için gerekli olan evraklar şunlardır;

• Dilekçe.
• Ehliyet Fotokopisi (2003 den önce alınmış (B), (C), (D) ve (E) sınıfı sürücü belgesi olması gereklidir).
• Nüfus Cüzdanı Fotokopisi.
• SSK Hizmet Dökümü (B sınıfı sürücü belgesine sahip kişilerin 2003 tarihinden önce en az 90 gün süreyle çalıştığını gösteren sigorta belgesi).
• 2 adet son 6 ay içinde çekilen vesikalık fotoğraf.

7. Sınavsız SRC Belgesi E-Devlet’ten Nasıl Alınır?

Sürücüler, 25 Şubat 2003 tarihinden önce ehliyet almış olmaları şartıyla ehliyet türlerine göre e-Devlet kapısından sınavsız olarak almak istedikleri SRC belgesi çıktılarını alabilirler. Bunun için sisteme giriş yapılıp arama kısmına da “muafiyet kapsamında SRC” yazıp arama yapmalıdırlar.

SRC belgesi sorgulama sonucunda gelen tablodaki alınması istenilen SRC belgesine yönelik ehliyet belge numarası ve seri numarası gibi bilgileri doldurduktan sonra “Tamam” tuşuna basarak SRC belgesi oluşturabilirler.

Eğitim ve sınavdan muaf olarak SRC belgesine ihtiyacınız olması halinde e-Devlet kapısındaki ilgili yere ulaşmak için buradan bağlantıya tıklayarak almak istediğiniz SRC belgesinin çıktısını elde edebilirsiniz.

8. SRC Belgesi Cezası Nasıldır?

SRC belgesi cezası SRC belgesi olmadan taşımacılık yapan sürücülere, ruhsat sahiplerine ve taşımacılara verilmektedir.

SRC belgesi olmayan araçlar, sigorta firmaları tarafından tanınmamakta ve olası bir kaza anında hasar ödemesi yapılmamaktadır.

Sonuç olarak;

4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu gereğince hazırlanan “Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği” yürürlüğe girdiğinden Araç sahibi olsun veya olmasın, ticari taşıt kullanma belgesi sahibi olan bütün şoförlerin SRC Belgesi alma zorunluluğu vardır.

“EHLİYET NASIL ALINIR? EHLİYET HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKEN HERŞEY“ konulu yazımıza da buradan mutlaka göz atmanızı tavsiye ederiz.

Değerli okurlarımız; Yazılarımızda kullandığımız resimlerin bir çoğu bize ait olsa da okuyucularımızdan gelen ve internet ortamından resimlerde alınarak yazılarımıza eklenmiştir. Resimlerden dolayı herhangi bir telif durumunda bizlere direk İLETİŞİM’e tıklayarak bize bildirirseniz size ait olan resimlerinizi kaldırabiliriz.