Kontrollü Deney Nedir? Neden Önemlidir?

Kontrollü Deney, bir hipotezin test edildiği bilimsel sürece kontrollü deney denir.

Bu yazımızda, Kontrollü deney nedir? Neden önemlidir? Konusuna yönelik ayrıntılı detayları aşağıda sizler için paylaşıyoruz.

• Kontrollü deneyler, bir değişken dışında tüm faktörlerin sabit tutulduğu deney türüdür.
• Yaygın olarak, bir kontrol grubunu bir deney grubuyla karşılaştırılır. Test edilen faktör dışında tüm değişkenler iki grup arasında aynı tutulmalıdır.
• Kontrollü deneylerin avantajı, sonuçların önemi hakkındaki belirsizliği ortadan kaldırmanın en kolay yolu olmasıdır.

1. Kontrollü Deney Örnekleri.

Diyelim ki, toprağın türünün bir tohumun çimlenmesinin ne kadar etkileyip etkilemediğini bilmek istiyorsunuz ve soruyu yanıtlamak için kontrollü bir deney kurmaya karar verdiniz. 

Beş özdeş saksı alabilir, her birini farklı türde toprakla doldurabilir, her saksıya aynı fasulye tohumlarını ekebilir, saksıları güneşli bir pencereye yerleştirebilir, eşit şekilde sulayabilir ve her bir saksıdaki tohumların ne kadar sürede filizlendiğini ölçebilirsiniz. .

Bu kontrollü bir deneydir. Çünkü amacınız kullandığınız toprak türü dışındaki her değişkeni sabit tutmaktır. Bu özellikleri kontrol edersiniz.

Çimlenmeye Etki Eden faktörler Nelerdir? yazımızda kontrollü deney basamaklarını resimlerle sizler için anlattık.

2. Kontrollü Deneyler Neden Önemlidir?

Kontrollü bir deneyin en büyük avantajı, sonuçlarınızla ilgili belirsizliğin çoğunu ortadan kaldırabilmenizdir. Her bir değişkeni kontrol edemediyseniz, kafa karıştırıcı bir sonuçla karşılaşabilirsiniz.

Köpeklerin Müzik Zevki Var mı?

Bu soruyu sorduğunuzda aslında kendi hipotezinizi oluşturmuş olursunuz. Hipotezinizi test etmek için kontrollü deney yapmalısınız. Bunun için bir grup köpekle hazırladığınız deney düzeneklerinde testlerinizi yapıp gözlemlerinizi not ederek sonuçlara ulaşacaksınız.

Deney düzeneklerinde her faktörün aynı olması gerekiyor. Köpeklerin bulunduğu odadaki eşyalar, eşyaların renkleri, ışık miktarı, sıcaklık, müziğin sesi, köpeklerin beslendiği öğünlere kadar tüm deneklere aynı ortam sunulduktan sonra değişik müzik türleri dinletilerek her köpeğin hangi müzik türüne nasıl tepki verdiği not edilmelidir.

Bu durumda müziğin türü bağımsız değişken olmuştur. Köpeklerin müziğe verdiği tepkiler bağımlı değişken ve iki deney düzeneğinde sabit tuttuğumuz tüm değişkenler kontrol edilen değişkenlerimiz olmuştur.

Bu deney için aynı zamanda köpekleri iki gruba ayırabilir, sadece bir grupta müziği test edebilirsiniz. 

Bunun için kontrol grubu olarak belirlediğiniz grupta aynı koşulları sağlayıp hiç müzik vermeyerek iki grup arasındaki davranış farklılıklarını gözlemleyebilirsiniz.

Davranışları nicel bir ölçekte derecelendirerek, davranıştaki farkı analiz etmek ve anlamlı olarak kabul edilecek kadar büyük olup olmadığını görmek için istatistikler kullanılabilirsiniz.

Toprak Türünün Çimlenmeye Etkisinin İncelenmesi.

İçerisinde aynı miktarda ve farklı tür toprak olan her bir saksıya aynı ve aynı atadan alınan tohumları ekebilirsiniz. Toprak türünün çimlenmeyi etkileyip etkilemediğini belirlemeye çalışarak bazı tohum türlerinin diğerlerinden daha hızlı çimlendiğini görebilirsiniz. 

Bu deneyden toprak türünün çimlenmeye olan etkisini inceleyebilir ancak bir kesinlik derecesi belirtemezsiniz. Çünkü çimlenme oranının her ne kadar aynı atadan da alınmış olsa tohumun genetik faktörlerinin de etkileyebileceğini unutmayınız.

3. Tüm Deneyler Kontrol Edilebilir mi?

Hayır kontrol edilemez. Kontrollü deneylerin zor olduğu bir alana örnek olarak insan testi verilebilir. 

Bir zayıflatma ilacının etkili olup olmadığını öğrenmek istediğinizi varsayalım. Bir deney grubu oluşturarak her birine hap verebilir ve kilo ölçümü yapabilirsiniz. Ne kadar egzersiz yaptıkları veya ne kadar kalori yedikleri gibi mümkün olduğunca çok değişkeni kontrol etmeye çalışabilirsiniz .

Bununla birlikte, yaş, cinsiyet, yüksek veya düşük metabolizmaya karşı genetik yatkınlık, teste başlamadan önce ne kadar kilolu oldukları, istemeden ilaçla etkileşime giren bir şey yiyip yemedikleri vb. gibi kontrol edilemeyen birkaç değişkeniniz olacaktır.

Bilim adamları, kontrolsüz deneyler yaparken mümkün olduğunca fazla veri kaydetmeye çalışırlar, böylece sonuçlarını etkileyebilecek ek faktörleri görebilirler. Kontrolsüz deneylerden sonuç çıkarmak çok daha zor olsa da, genellikle kontrollü bir deneyde gözlemlenemeyecek yeni veriler ortaya çıkar.

Örneğin, diyet ilacının kadın denekler için işe yaradığını, ancak erkek denekler için çalışmadığını fark edebilirsiniz ve bu, daha fazla deneye ve olası bir atılıma yol açabilir. Eğer sadece kontrollü bir deney yapabilseydiniz, belki de sadece erkek grubu üzerinde bu ayrıntıyı kaçırmış olurdunuz.

Eğer sizin de, Kontrollü deney nedir? Neden önemlidir? Konulu yazımıza ilave edilmesini düşündüğünüz önerileriniz varsa yorum yazıp bizimle paylaşabilirsiniz.

Değerli okurlarımız yazılarımızda kullandığımız resimlerin birçoğu bize ait olsa da okuyucularımızdan gelen ve internet ortamından resimler de alınarak yazılarımıza eklenmiştir. Resimlerden dolayı herhangi bir telif durumunda bizlere direk İLETİŞİM‘e tıklayarak bize bildirirseniz size ait olan resimlerinizi kaldırabiliriz.