Yücel YÜCELER
E-İmza; Islak imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahip olan ve elektronik ortamlarda gerçekleştirilen işlemlerde veri bütünlüğü, kimlik doğrulama ve inkar edilemezlik özellikleriyle güvenlik unsuru sağlayan elektronik bir veridir.
E-İmzalar, dünyadaki hemen hemen her gelişmiş ülkelerde yasal ve güvenilir bir şekilde kullanılmaktadır.
Kısacası her süreçte elyazısı imzanın yerini alabilen E-İmza veya elektronik imza, elektronik belgeler veya formlar üzerinde onay veya onaylamanın yasal bir yolu da diyebiliriz.
Bu yazımızda E-İmza nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Alınır? gibi merak edilen hususlara ilişkin aşağıda yeralan ayrıntılı yazımıza göz atmanızı tavsiye ederiz.
1. E-imza Ne İşe Yarar ve Nerelerde Kullanılır?
5070 Sayılı Kanuna göre ıslak imza ile tamamen eşdeğer olan E-İmza diğer adıyla elektronik imza uygulaması günümüzde birçok alanlarda kullanılmaktadır.
E-imzanın kullanım alanları şunlardır;
- E-devlet uygulamalarında,
- Bankacılık işlemlerinde,
- Toplu şekilde imza atılması gibi durumlarda,
- Kayıtlı elektronik posta sistemlerinde,
- Dış ticaret ve gümrük işlemleri sırasında,
- İhale süreçlerinde,
- Kurumlar arası iletişimlerde,
- Şirketlerdeki sipariş ve onay süreçlerinde,
- Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP), Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) gibi e-İmza kullanımını zorunlu tutan kamu projelerinde,
- Sosyal Güvenlik Uygulamaları, ÖSS, KPSS, e-okul, Pasaport vb. başvurularda,
- Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) projesine bağlı ticari sicil işlemleri sırasında kullanılmaktadır.
Günümüzde E-Ticaret hacmi arttıkça E-imza yani elektronik imzanın kullanımında da bir artış olduğunu görmekteyiz.
2. E-imza’nın Hukuksal Geçerliliği.
5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu uyarınca E-İmza (Güvenli Elektronik İmza), elle atılan ıslak imza ile aynı hukuki sonuçları doğurmaktadır.
Bir elektronik veriye eklenen E-imza, işlemlerde gönderilen bilgilerin gönderim sırasında değişmediğini, gönderen kişiye ait olduğunu ve inkar edilemeyeceğini garantiler. Bu nedenle de E-imza, el ile atılan ıslak imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahiptir.
3. E-imzanın Özellikleri Nelerdir?
E-İmza diğer adıyla elektronik imzanın aşağıda yeraldığı şekilde temelde 3 özelliğinden bahsetmemiz mümkündür.
Bunları kısaca açıklayacak olursak;
- Kimlik Doğrulama işlemi: Elektronik verinin kime ait olduğunun bilgisi ve onayıdır. Bir çeşit kimlik doğrulayıcıdır. Bilgiyi imzalayanın yetkinliğini, işleme kimlerin katıldığını, bir başkası tarafından bilginin değiştirilmediğini garanti eder.
- İnkâr Edememe: Elektronik ortamda yapılan işlemlerden sonra o işlem sürecine kimlerin katıldıklarını kanıtlama imkanı vermektedir. Bu sayede, ne bilgiyi imzalayan gönderici mesajı gönderdiğini inkâr edebilir, ne de alıcı mesajı almadığını iddia edebilir. Daha basit anlatımıyla inkâr edememe, yazılı bir belgedeki imzanın bağlayıcılığına benzer olarak bilginin inkârının yapılamaması demektir.
- Veri Bütünlüğü: E-İmza, bilginin doğruluğunu onaylar. Gönderilen mesajın ya da imzalanmış dokümandaki bilginin bütünlüğünün bozulmadığını, yanlışlıkla ya da kasten değiştirilmediğini, silinmediğini veya sonradan veriye ekleme yapılmadığını garanti eder. Aksi durumda içerikte yapılacak herhangi bir değişiklik orijinal gönderilen içeriği değiştireceğinden E-İmzanın geçerliliğini sona erdirecektir. Kısacası veri bütünlüğüne zarar gelmemesi adına yapılan bir uygulamadır.
4. E-imza Nasıl ve Nerelerden Alınır?
E-İmza diğer adıyla elektronik imzaya sahip olabilmek için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun onayladığı “Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılar” üzerinden sunulan E-İmza hizmetinden faydalanarak elektronik imza yetkisine sahip olabilirsiniz.
E-İmza (Elektronik İmza) 2 farklı çeşite sahiptir. Bunlar;
- Bireysel E-İmza,
- Kurumsal E-İmza şeklindedir.
Bireysel E-İmza ve Kurumsal E-İmza başvurusu sırasında talep edilen belgeler aşağıdaki gibidir.
Bireysel E-İmza başvurusu için gereken belgeler;
- Başvuran kişiye ait T.C. kimlik numarasını içeren nüfus cüzdanı ya da sürücü belgesi gibi resmi olarak kullanabileceği bir belgenin aslı.
- Nitelikli Elektronik Sertifika taahhütnamesi ve başvuru formu.
Kurumsal E-İmza başvurusu için gereken belgeler;
Başbakanlık Genelgesi gereği TÜBİTAK-Kamu Sertifikasyon Merkezi sadece kamu çalışanlarına sertifika hizmeti sunmaktadır.
- Başvuran kişiye ait T.C kimlik numarasını içeren nüfus cüzdanı ya da sürücü belgesi gibi resmi olarak kullanabileceği bir belgenin aslı.
- İmza sirkülerinin bir fotokopisi.
- Nitelikli Elektronik Sertifika taahhütnamesi ve başvuru formu.
- Son 6 ay içinde Ticaret Sicil Memurluğu bünyesinden alınmış bir faaliyet belgesinin aslı.
Bu yazımızda E-imza nedir, nasıl alınır ve ne işe yarar, elektronik imzanın hukuksal geçerliliği ve özellikleriyle ilgili konularda bilgiler verdik.
E-imza hakkında soru, sorun ya da görüşlerinizi yorum bölümümüzden bizlere ulaştırabilirsiniz.
E-İmzanın yasal geçerliliği olmayan alanları var mıdır?
Kanunların resmi ya da özel bir merasime tabi tuttuğu yasal işlemler ile teminat sözleşmeleri E-İmza ile gerçekleştirilemez. Örneğin; evlenme, verasat ve intikal, emlak alım satımı gibi işlemlerde E–İmza kullanılmaz ve bu işlemlerin yasal geçerliliği ıslak imza ile sağlanır.
