Depreme Nasıl Hazırlanılır? Deprem Öncesi / Deprem Anı ve Sonrasında Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

Türkiye, deprem kuşağında yer alan ülkelerden birisidir. Bir depremden sağ çıkmanın ve yaralanma riskinizi azaltmanın yolu, daha önceden sizin ve sevdiklerinizin ne yapacağını planlamak, hazırlamak ve uygulamaktır.

Bu yazımızda; depreme nasıl hazırlanılır? Deprem öncesi/Deprem anı ve sonrasında alınması gereken önlemlere yönelik bilinmesi gereken faydalı bilgileri sizler için paylaşıyoruz.

1. Deprem Belirtileri Nelerdir?

Bilimsel veriler yardımı ile depremi önceden tahmin etmek mümkün gibi gözükse de her zaman güvenilecek bir yol değildir.

Ancak geçmiş yıllarda büyük kayıpların yaşandığı birçok deprem öncesinde doğadaki değişimler yaklaşan depremin belirtilerini ortaya koyabilmektedir.

Hayvanlar deprem öncesinde meydana gelen doğadaki bu belirtilere karşı insanlara göre daha hassastırlar.

Depremin belirtilerinden bazılarını şöyle sıralayabiliriz.

• Yeraltından anlam verilemeyen uğultular duyulur.
• Kasvetli bir hava oluşur ve hava sıcaklığı yükselir.
• Gökyüzünde yanan bir alev topuna benzer görüntüler oluşabilir.
• Deniz ve göllerde meydana gelen değişiklikler kapsamında bir iki hafta öncesinde deniz suları yükselerek kıyıları su basar.
• Isınan deniz tabanı nedeniyle suyun sıcaklığı yükselir.
• Balıklar, göl ya da deniz tabanının ısınmasıyla yüzeye yakın yüzmeye başlarlar.
• Dere sularında kesilme, kuruma veya çoğalma görülür.
• Suyun kimyası değişerek sudaki karbondioksit, metan ve radon gazında artış görülür.
• Karıncalar, yakında bir deprem olacağı zaman yuvalarından çıkarlar.
• Köpekler, korkularını sürekli havlayarak belirtirler.
• Kediler, kapalı ortamlara kaçarak bidon veya kutuların içine saklanırlar ve titreme halinde olurlar.

Bir deprem sırasında, giderek artan bir kükreme veya gümbürtü sesi duyabilirsiniz. Hafifçe başlayan bir veya iki saniye içinde şiddetlenen bir sarsıntıyla sarsılabilir, ayağa kalkmakta veya bir odadan diğerine geçmekte zorlanabilirsiniz.

2. Deprem Öncesi Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

Deprem, şiddetine ve gerçekleştiği bölgedeki yapılaşmaya bağlı olarak son derece yıkıcı sonuçları olabilen bir doğal afettir.

Türkiye coğrafi olarak deprem kuşağı üzerinde bulunduğundan depreme karşı hazırlıklı olunması hayati öneme sahiptir.

Bu nedenle, deprem öncesi alınması gereken önlemlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz.

• Yapılar deprem etkilerine karşı dayanıklı inşa edilmeli ve imar planında konuta ayrılmış yerler dışındaki yerlere ev ve bina yapılmamalıdır.
• Mevcut binaların dayanıklılıkları artırılmalı, bunun yanı sıra konutlara deprem sigortası yaptırılmalıdır.
• Binadan acil çıkış için kullanılacak yollarda eşya bulundurulmamalı ve buralar her zaman aydınlık olmalıdır.
• Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortaları otomatik hale getirilmelidir.
• Deprem sonrası kullanmak üzere bir acil durum deprem çantası hazırlanmalıdır. Deprem çantanızı hazırlarken mevsim ve hava şartlarına göre her mevsim değişiminde yeniden gözden geçirerek düzenlemelisiniz.
• Dolap gibi devrilebilecek büyük eşyalar ile soba gibi ısıtıcı eşyalar duvara sabitlenmelidir.
• Tavan ve duvara asılan avize, klima vb. cihazlar bulundukları yere ağırlıklarını taşıyacak şekilde, duvar ve pencerelerden yeterince uzağa ve kanca ile asılmalıdır.
• Dolap kapaklarına mekanik kilitler takılarak içlerindeki eşyaların dışarı fırlaması önlenmelidir.
• Önemli evraklar (kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı vb.) kopyaları hazırlanarak su geçirmeyecek bir şekilde saklanmalı, ayrıca bu evrakların bir örneği de bölge dışı bağlantı kişisinde bulunmalıdır.

Deprem öncesi alınması gereken önlemler bu sayılanlarla sınırlı olmayıp, deprem öncesinde yapılması gereken daha ayrıntılı hususlar önceden belirlenmelidir.

3. Deprem Anında Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Depremlerde can ve mal kayıplarının artmasının en önemli nedenlerinden biri sarsıntı sırasında kişilerin kendilerini nasıl koruyacaklarını ve ne yapmaları gerektiğini bilmemeleridir.

Bir deprem olduğunda ne yapacağınızı önceden planlayarak ve uygulayarak, siz ve sevdikleriniz sarsıntı başladığında doğru ve otomatik olarak o anda nasıl hareket edilmesi gerektiğini öğrenebilirsiniz.

Özellikle çocuklu aileler hep birlikte kesinlikle bir deprem tatbikatı yapmalıdırlar. Deprem tatbikatına katılmak, sizin ve sevdiklerinizin deprem anında yanlarında olmamanız durumunda ne yapmaları gerektiğini bilmeleri açısından hayati öneme sahiptir.

Bunun yanı sıra bir deprem anında yapılması gereken bazı önemli hususları şöyle sıralayabiliriz.

• Soğukkanlı olun ve kesinlikle panik yapmayın.
• Balkona çıkmayın pencerelerden atlamayın.
• Asansörleri kullanmayın.
• Araştırmalar, çoğu yaralanmanın bina içinde hareket ederken veya dışarı çıkmaya çalışırken oluştuğunu göstermektedir. O nedenle, merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşmayın. Sarsıntı bitene kadar içeride kalın, ancak sarsıntı bitince dışarı çıkmak güvenlidir.
• Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. gibi eşyalardan uzak durunuz.
• Sarsıntı başladığında yataktaysanız orada kalın. Üzerinize düşecek ağır bir eşya yoksa bir yastıkla başınızı koruyun, varsa en yakındaki güvenli alana geçin.
• Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan üzerinize düşecek her tür eşyadan uzak durun.
• Başınızı iki elinizin arasına alarak veya bir koruyucu (kitap, yastık vb.) malzeme ile koruyun. Sarsıntı geçene kadar bekleyin.
• Sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek veya uzanarak kendinize hayat üçgeni oluşturun.
• Acil durumları ve yangınları bildirmek dışında telefonları kullanmayın. Kibrit ve çakmak yakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın.

Deprem anında yapılması gerekenler bu sayılanlarla sınırlı olmayıp, deprem anında izlenecek yolla ilgili planlar önceden belirlenmeli ve belli aralıklarla herkesin katıldığı tatbikatlar yapılmalıdır.

4. Depremden Sonra Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Bir depremden sonra artçı sarsıntılar yaşayabilirsiniz. Artçı sarsıntılar, daha büyük bir depremi takip eden daha küçük depremlerdir. Bunlar bir depremden dakikalar, günler, haftalar ve hatta aylar sonra olabilir.

Hasarlı binalar, hasarlı elektrik hatları, sızdıran gaz ve su hatları, deprem sonrasında karşılaşabileceğiniz tehlikelerden sadece birkaçıdır. 

Aşağıdaki tavsiyelere uyarak bir depremden sonra kendinizi ve yakınlarınızı güvende tutabilirsiniz.

• Önce kendi emniyetinizden emin olun ve daha sonra çevrenizde yardım edebileceğiniz başka kimse olup olmadığını kontrol edin.
• Konutunuzun durumunu kontrol edin. Depremlerden sonra çıkan yangınlar oldukça sık görülen ikincil afetlerdir. O nedenle eğer gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açıp hemen binayı terk edin.
• Acil durum deprem çantanızı yanınıza alın, aile bireyleri ile önceden tespit edilen buluşma toplanma noktanıza doğru harekete geçin.
• En güncel bilgileri almak için resmi kaynaklara başvurun. Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçlarıyla size yapılacak uyarıları dinleyin.
• Cadde ve sokakları  acil yardım araçları için boş bırakın.

Her büyük depremden sonra mutlaka artçı deprem olur. Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır.

Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girmeyin.

Eğer sizin de, depreme nasıl hazırlanılır? Deprem öncesi/Deprem anı ve sonrasında alınması gereken önlemlere yönelik yazımıza ilave edilmesini düşündüğünüz önerileriniz varsa yorum yazıp bizimle paylaşabilirsiniz.