Yücel YÜCELER
Bir vatandaşın fahri trafik müfettişi olabilmesi için Fahri Trafik Müfettişliği Görev ve Çalışma Yönetmeliği kapsamında;
Karayolları Trafik Kanunu’na göre, sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetlemekle sorumlu olan yetkililere (Polis ve Jandarma) yardımcı olmak üzere ikametinin bulunduğu il valiliğine müracaat etmelerini müteakip, Emniyet Genel Müdürünün teklifi ve İçişleri Bakanı’nın onayı ile uygun görülen kişilere, il valiliklerince Fahri Trafik Müfettişliği görevi verilebiliyor.
Peki, Fahri Trafik Müfettişi nasıl olunur? İşte, Fahri Trafik Müfettişi başvurusu hakkında merak edilen detaylar;
1. Fahri Trafik Müfettişi Nedir?
Fahri trafik müfettişi; ulaştırmada demiryolu, hava yolu ve denizyoluna oranla daha riskli olan karayolunun bu riskini azaltmak amacıyla trafik polisi, jandarma ve trafik zabıtasının dışında, Türkiye’de karayolu denetiminde özel olarak seçilen şahıstır.
Fahri Trafik Müfettişi nedir? Kimler Fahri Trafik Müfettişi (FTM) olabilir? Görevleri nelerdir gibi merak ettiğiniz tüm sorularınıza bu yazımızı incelediğinizde cevap bulacağınızdan eminiz.
Sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetlemekle sorumlu olan yetkililere yardımcı olmak üzere görev yapan kişilerdir. Fahri trafik müfettişliğini aynı zamanda gönüllü trafik denetleyicileri olarak ta tanımlayabiliriz.
Tamamen gönüllülük esasıyla görev yapan fahri trafik müfettişleri trafikte tespit ettikleri ihlallere ilişkin tespit tutanaklarını yer ve zamanla sınırlı olmaksızın ülkenin her yerinde düzenleme yetkisine sahiptirler.
2. Fahri Trafik Müfettişliği Başvurusu Nasıl Yapılır?
Fahri Trafik Müfettişliği Görev ve Çalışma Yönetmeliği’ndeki şartları taşıyan kişilerden müfettişliğe istekli olanların, 2 adet vesikalık fotoğraf, ikametgâh ve sabıka kaydı belgeleri ile sürücü belgesi ve öğrenim durumunu gösterir belgenin birer suretini dilekçelerine ekleyerek adres kayıt sistemine kayıtlı oldukları İl Valiliğine müracaat etmeleri gerekmektedir.
3. Müracaatların Kabulü ve Değerlendirilmesi Nasıl Yapılır?
Müracaatların kabulü, gerekli görülmesi halinde ibraz edilen bilgi ve belgelerin incelenmesi, ilgilinin müracaatını yapmış olduğu il valiliğince yapılır.
Kabul edilen dilekçe ve ekleri, soyadı esasına göre bir deftere kaydedilerek dosyada muhafaza edilir. Yapılan inceleme neticesinde durumları Fahri Trafik Müfettişliği Görev ve Çalışma Yönetmeliği esaslarına uygun olanlar bir liste halinde İçişleri Bakanlığı’na gönderilir.
Trafik Hizmetleri Başkanlığınca yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde, müfettiş olmasında sakınca görülmeyenler Emniyet Genel Müdürünün teklifi ile İçişleri Bakanı’nın onayına sunulur.
Onay işlemini müteakip, ilgili valiliklerine sonuçları iletilir “Fahri Trafik Müfettişi Kimlik Belgesi” düzenlenerek verilir.
4. Fahri Trafik Müfettişi Olma Şartları Nelerdir?
Fahri trafik müfettişi olabilmek için;
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
- En az 40 yaşında olmak,
- Yüksek okul mezunu olmak,
- En az 10 yıllık sürücü belgesine sahip olmak,
- Hakkında 2918 sayılı Kanunun 48’inci maddesine göre işlem yapılmamış olması veya düzenlendiği tarihten itibaren herhangi bir nedenle sürücü belgesinin geçici olarak geri alınmamış/iptal edilmemiş olması,
- Kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması gerekiyor.
- Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlara, zimmet, ihtiras, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolaylı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak.
5. Fahri Trafik Müfettişlerinin Görevleri Nelerdir?
Yer ve zaman kısıtlaması olmayan bu müfettişler, bulundukları her yerde sürücüleri denetleyebiliyor, trafik güvenliği ile ilgili görüş ve önerilerde bulunabiliyor. Ancak bu müfettişlerin araç durdurma, sürücülerle muhatap olma, belge ve evrak kontrolü yapma yetkileri bulunmuyor.
Fahri trafik müfettişleri tamamen gönüllülük esasına göre bu görevi yerine getiriyor. Tespit ettikleri kural ihlallerine karşı tutanak tutabiliyor, bu tutanakları elden trafik birimlerine ya da elektronik ortamda Emniyet Genel Müdürlüğüne 7 gün içerisinde teslim ediyor.
6. Fahri Trafik Müfettişi Kimlik Kartı.
İl Valiliğince Fahri Trafik Müfettişliği uygun görülen kişilere eğitim toplantılarını müteakip, Fahri Trafik Müfettişi Kimlik Kartı verilmektedir.
7. Fahri Trafik Müfettişi Maaş Alıyor mu?
Fahri trafik müfettişleri Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığına bağlı müfettiş olmaları sebebi ile kimlik taşıyan kişilerdir.
Ancak; Fahri trafik müfettişleri tamamen gönüllülük esası baz alınarak seçildiği için yapmış oldukları iş karşılığında da herhangi bir ücret almazlar.
Fahri Trafik Müfettişliği Görev Kapsamı ve Çalışma Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 09 Mayıs 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Söz konusu Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğe göre,
- 70 yaşından gün alanlar fahri trafik müfettişi olamayacak.
- Kişisel Verilerin Korunması Kanunu gereğince fahri trafik müfettişlerine ait kişisel bilgilerin gizliliği de esas olacak.
- Müfettişliğe seçilen kişiler, belirli bir eğitim programı çerçevesinde illerinde eğitime tabi tutulacak, eğitim programlarına katılmayanlara müfettişlik kimliği verilmeyecek.
- Müfettişlere görevleriyle ilgili bilgilendirilmeleri amacıyla yılda en az iki defa eğitim ve değerlendirme toplantısı düzenlenecek.
- Eğitim ve değerlendirme toplantıları yüz yüze veya uzaktan eğitim yöntemiyle yapılabilecek.
- Uzaktan eğitim yöntemiyle yapılması halinde eğitim sonunda değerlendirme sınavı yapılacak. Sınavda başarılı olanlar eğitime katılmış sayılacak.
- Müfettişlerin hangi trafik kural ihlalleri hakkında tutanak düzenleyebilecekleri Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenecek.
Bunun yanısıra, 1 yıl süreyle trafik kural ihlali tespit tutanağı düzenlemeyen veya trafik güvenliğine katkı sağlamayacak şekilde günlük hayatın olağan akışı dışında tutanak düzenlediği tespit edilen ya da eğitim ve değerlendirme toplantılarına üst üste iki kez katılmayan müfettişlerin görevleri, Emniyet Genel Müdürü’nün teklifi üzerine İçişleri Bakanı’nın onayı ile sonlandırılabilecek.
FTM MOBİL UYGULAMASI ve TRAFİK KURAL İHLALİ TESBİT TUTANAĞININ DÜZENLENMESİ:
Fahri Trafik Müfettişlerine, ceza kesme yetkisi değil; sadece, kural ihlâlini “tespit” yetkisi verilmiştir. Fahri Trafik Müfettişlerinin yapabilecekleri trafik kural ihlâli yapan sürücüleri gördüklerinde, sadece, araç plâkalarına manuel ortamda yazılı “tespit tutanağı” düzenlenebilmekte, ya da Trafik kural ihlali tespit tutanakları elektronik ortamda düzenlenerek de trafik kuruluşlarına gönderilmektedir.
Sizler için derlediğimiz, Fahri Trafik Müfettişlerin kullandığı Fahri trafik müfettişliği mobil uygulaması nasıl kullanılır? Yazımıza da mutlaka göz atmanızı tavsiye ederiz.
8. Fahri Trafik Müfettişlerinin Trafik Kural İhlali Tespit Tutanağı Düzenleyebileceği Kanun Maddeleri Nelerdir?
Karayolları Trafik Kanunu’na göre, sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetlemekle sorumlu olan yetkililere yardımcı olmak üzere Fahri Trafik Müfettişliği Görev ve Çalışma Yönetmeliği kapsamında, Fahri Trafik Müfettişlerine Trafik Kural İhlali Tespit Tutanağı düzenleme yetkisi verilmiştir.
Söz konusu Trafik Kural İhlali Tespit Tutanağına yazılacak kanun maddelerinin neler olduğuna ilişkin hususlara buradan ulaşabilirsiniz.
Fahri Trafik Müfettişliği Görev ve Çalışma Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle bir yıl süreyle trafik kural ihlali tespit tutanağı düzenlemeyen müfettişlerin görevi, Emniyet Genel Müdürü’nün teklifi ve İçişleri Bakanı’nın onayıyla sonlandırılabilmektedir.
Fahri Trafik Müfettişliği mobil uygulamalarına ulaşmak için aşağıdaki bağlantılardan telefonunuza uygun olanını tıklayarak uygulamayı yükleyebilirsiniz.
- Google Play (Android işletim sistemli telefonlar için): FTM Uygulaması
- App Store (IOS işletim sistemli telefonlar için): FTM Uygulaması
Yanlış veya haksız bir yere yazıldığı düşünülen trafik cezasına itiraz edilebilir mi?
Yanlış veya haksız bir yere yazıldığı düşünülen bir trafik cezasına itiraz; o il’de bulunan Trafik Mahkemesi’ne, bunların bulunmadığı yerlerde ise Sulh Ceza Mahkemesi’ne yapılmaktadır.
Fahri Trafik Müfettişleri tarafınca trafikte tespit edilen ihlallere yönelik tespit tutanaklarını sadece ikamet ettikleri İllerde mi düzenleyebilir?
Hayır, Fahri Trafik Müfettişleri tarafınca trafikte tespit edilen ihlallere ilişkin tespit tutanaklarını yer ve zamanla sınırlı olmayıp, Türkiye’nin tüm illerinde düzenleme yetkisine sahiptirler.
Fahri Trafik Müfettişleri tarafınca trafikte tespit edilen ihlale ilişkin belgeleri ispat açısından ihlal tutanaklarına ilave etme zorunlulukları var mıdır?
Hayır böyle bir zorunluluk yoktur.
Değerli okurlarımız yazılarımızda kullandığımız resimlerin birçoğu bize ait olsa da okuyucularımızdan gelen ve internet ortamından resimler de alınarak yazılarımıza eklenmiştir. Resimlerden dolayı herhangi bir telif durumunda bizlere direk İLETİŞİM‘e tıklayarak bize bildirirseniz size ait olan resimlerinizi kaldırabiliriz.
